Twijfel je over je volgende stap? Denk eens aan een tussenjaar
Je bent er bijna: de eindexamens komen in zicht en het einde van de middelbare school is in zicht. Een periode vol examens, deadlines en keuzes ligt bijna achter je. Maar dan komt de grote vraag: wat ga je doen na het behalen van je diploma?
Misschien voel je de druk om meteen een vervolgopleiding te kiezen. Je vrienden hebben hun studiekeuze misschien al gemaakt, en overal om je heen gaat het over aanmelddeadlines, studiekeuzetesten en open dagen. Maar wat als jij het nog niet zeker weet? Of als je eigenlijk toe bent aan rust, tijd om na te denken of simpelweg even geen school?
Dan kan een tussenjaar een waardevolle optie zijn. In deze blog vertellen we je wat een tussenjaar precies inhoudt, waarom steeds meer jongeren ervoor kiezen, wat je er allemaal mee kunt doen en waar je goed over na moet denken voordat je deze stap zet!
Is een tussenjaar de juiste keuze voor jou?
Een tussenjaar is een periode van meestal één jaar waarin je niet direct verdergaat met een vervolgopleiding. Je gebruikt die tijd om te werken, reizen, ontdekken, uit te rusten of juist om je goed voor te bereiden op de volgende stap in je leven. En dat is helemaal oké, zolang je er bewust voor kiest en een plan hebt!
Waarom kiezen jongeren voor een tussenjaar?
Er zijn veel redenen waarom jongeren besluiten om er even tussenuit te gaan. De meest voorkomende zijn:
- Twijfels over een studie: Je bent nog niet zeker van je keuze en wilt voorkomen dat je halverwege stopt.
- Behoefte aan rust: Na jaren van examens stress en deadlines ben je gewoon even op.
- Persoonlijke ontwikkeling: Je wilt jezelf beter leren kennen, zelfstandiger worden of nieuwe ervaringen opdoen.
- Financiële redenen: Je wilt eerst geld verdienen voordat je begint met studeren of op kamers gaat.
- Avontuur: Je wilt reizen of werken in het buitenland en je horizon verbreden.
Mag jij een tussenjaar nemen? Dit zijn de regels
Of je zomaar een tussenjaar mag nemen, hangt af van je leeftijd en je opleidingsniveau. De overheid heeft daar namelijk regels voor opgesteld, zodat jongeren niet te vroeg stoppen met school. Hieronder leggen we het helder voor je uit:
Ben je onder de 18 jaar?
Dan val je onder de kwalificatieplicht. Dat betekent dat je verplicht bent om onderwijs te volgen tot je een zogeheten startkwalificatie hebt behaald.
Een startkwalificatie is:
- Een havo-diploma
- Een vwo-diploma
- Of een mbo-diploma op niveau 2, 3 of 4
Heb je bijvoorbeeld alleen een vmbo-diploma of ben je gestopt in het mbo voordat je niveau 2 hebt afgerond? Dan mag je géén tussenjaar nemen. Je moet dan eerst verder leren, totdat je wél een startkwalificatie hebt.
Dit doet de overheid omdat ze willen dat alle jongeren een goede basis hebben om later werk te vinden of een vervolgopleiding te volgen.
Ben je 18 jaar of ouder?
Goed nieuws: vanaf je 18e mag je zelf kiezen of je doorgaat met school of een tussenjaar neemt. Ook zonder diploma ben je dan vrij om bijvoorbeeld te gaan werken, reizen of iets anders te doen.
Let op: het is slim om goed na te denken over je toekomst, zeker als je nog geen diploma hebt. Een opleiding volgen maakt de kans op een leuke baan (en een goed salaris) later een stuk groter.
Wil je naar het buitenland in je tussenjaar? Let hierop:
Veel jongeren kiezen ervoor om tijdens hun tussenjaar te reizen, vrijwilligerswerk te doen of tijdelijk te werken in het buitenland. Dat is een geweldige ervaring, maar er zijn wel regels waar je rekening mee moet houden:
- In veel landen heb je een visum of werkvergunning nodig om er te mogen verblijven of werken.
- Als je jonger dan 18 bent, zijn er vaak extra beperkingen. Sommige landen staan geen werk toe voor minderjarigen, of eisen dat je met een volwassene reist.
Kijk dus altijd goed naar de regels van het land waar je naartoe wilt, en laat je eventueel adviseren door een organisatie die tussenjaarprogramma’s aanbiedt!
Voor- en nadelen van een tussenjaar
Voordelen:
- Meer tijd voor je studiekeuze: Je hoeft niet onder druk een opleiding te kiezen.
- Werkervaring en geld verdienen: Je kunt sparen voor collegegeld, boeken en een kamer.
- Persoonlijke groei: Je leert nieuwe vaardigheden, wordt zelfstandiger en groeit als persoon.
- Beter voorbereid starten: Veel studenten geven aan met meer motivatie te starten na een goed ingevuld tussenjaar.
Nadelen:
- Uit je schoolritme raken: Weer wennen aan studeren kan lastig zijn na een pauze.
- Vertraging: Je studeert later af dan leeftijdsgenoten.
- Verval in structuur: Zonder planning kan een tussenjaar leeg en doelloos aanvoelen.
- Tussenjaar kan ook duur zijn
Voorbeeld: Stel, je besluit een half jaar te reizen door Zuid-Amerika. Je boekt vluchten, verblijft in hostels, doet mee aan georganiseerde tours en eet dagelijks buiten de deur. Voor je het weet ben je zo’n €5.000 tot €8.000 kwijt. Zonder goed plan of spaargeld kan je tussenjaar dan ineens meer stress opleveren dan rust.
Maar onthoud: Een tussenjaar hoeft niet per se kostbaar te zijn, mits je vooraf goed plant!
Dus, als je een tussenjaar neemt, zorg dan dat je een plan hebt. Blijf bezig, blijf nieuwsgierig en leer ook buiten school verder.
Wat kun je doen in een tussenjaar?
1. Werken of vrijwilligerswerk doen in je tussenjaar
Een bijbaan of vrijwilligerswerk is een populaire manier om je tussenjaar in te vullen. Je verdient geld, bouwt aan je cv en ontwikkelt belangrijke vaardigheden zoals samenwerken en verantwoordelijkheid nemen. Denk aan werken in de horeca, retail of zorg, of vrijwilligerswerk doen bij een maatschappelijke organisatie.
Zo blijf je actief en leer je veel over jezelf en de wereld om je heen.
2. Reizen of backpacken na de middelbare school
Altijd al willen reizen? Je tussenjaar is het moment om nieuwe plekken te ontdekken. Of je nu gaat backpacken, vrijwilligerswerk doet in het buitenland of deelneemt aan een culturele uitwisseling, reizen verrijkt je leven. Je leert zelfstandig zijn, ontmoet nieuwe mensen en ontwikkelt je talenkennis.
3. Volg een taalcursus of online opleiding
Wil je je hersenen actief houden tijdens je tussenjaar, maar liever niet terug de klaslokaal in? Dan is een taalcursus of online opleiding een goed idee. Je kunt bijvoorbeeld Spaans leren in Spanje of een online cursus volgen in fotografie, marketing of design. Ideaal om jezelf te ontwikkelen op je eigen tempo.
4. Volg een tussenjaarprogramma met begeleiding
Weet je niet goed waar je moet beginnen? Dan zijn er speciale tussenjaarprogramma’s die je kunnen helpen structuur te vinden. Er zijn veel organisaties die trajecten aanbieden waarin je werkt aan je persoonlijke ontwikkeling, je studiekeuze verkent en leert plannen!
5. Doe een oriëntatiestage tijdens je tussenjaar
Wil je meer inzicht in een bepaald beroep of vakgebied? Dan kun je een oriëntatiestage doen. Dit betekent dat je een paar weken meeloopt bij een bedrijf of organisatie die je interessant vindt. Zo ervaar je hoe het werk echt is en of het bij je past, zonder dat je al direct een opleiding hoeft te kiezen.
6. Gebruik je tussenjaar voor studiekeuze en open dagen
Een tussenjaar is ook het moment om rustig na te denken over je toekomst. Bezoek open dagen, praat met studenten en docenten, of doe een studiekeuzetest. Op die manier kun je een betere keuze maken voor een studie die echt bij je past.
Is een tussenjaar iets voor jou?
Een tussenjaar is geen "uitweg" of "pauzeknop", maar een kans om bewuste keuzes te maken. Vraag jezelf het volgende af:
- Heb ik een duidelijk doel of plan voor mijn tussenjaar?
